W dniach 6-7 lipca br. marszałek Sejmu Marek Kuchciński przebywał w stolicy Litwy. Głównym punktem wizyty było otwarcie wystawy „Lublin – miasto Unii Litewsko-Polskiej w Muzeum Narodowym – Pałacu Wielkich Książąt Litewskich. Marek Kuchciński uczestniczył również w uroczystościach rocznicowych akcji Armii Krajowej „Ostra Brama” organizowanych przez Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych w Kalwarii Wileńskiej. W wydarzeniu po raz pierwszy wzięła udział delegacja parlamentu litewskiego na czele z posłem Emanuelisem Zingerisem.
– Unia Lubelska do dziś zdumiewa swoim rozmachem, swoją wielkością i swoim nowatorstwem. Oparta była na fundamentalnej zasadzie, która przesądziła o jej sukcesie. Tą fundamentalną zasadą była dobrowolność i równoprawność, którą najpełniej definiowało pochodzące z tamtych czasów zawołanie „wolni z wolnymi, równi z równymi” – mówił podczas inauguracji ekspozycji w Muzeum Narodowym – Pałacu Wielkich Książąt Litewskich marszałek Kuchciński. Ekspozycja objęta jest honorowym patronatem Marszałka Sejmu i Przewodniczącego Seimasu.
Marszałek zauważył, że czynnikiem, który zespalał nowo powołany związek państwowy i czynił go tak silnym, była identyfikacja obywateli ze swoim państwem. – Powstała wspólnota duchowa, kulturalna, wspólnota wiary i wartości. Wyzwoliła ona prawdziwe moce twórcze i budziła podziw sąsiadów. Ale przede wszystkim dawała naszym przodkom bezpieczeństwo – stwierdził Marek Kuchciński.
– Blisko 400 lat po zawarciu Unii Lubelskiej narody Europy przystąpiły do tworzenia nowej wartości, która następnie rozwijała się i stała się swojego rodzaju sukcesorem Unii Lubelskiej. To Unia Europejska, w skład której wchodzimy my, a do czego dążą niektórzy z naszych sąsiadów. W tamtych czasach wspólne państwo wyzwoliło w nas myślenie wspólnotowe i sojusznicze. I mimo, że Unia nie istnieje już w sensie prawnym, myślenie to wciąż jest obecne i przyczynia się do zacieśniania naszej współpracy dwustronnej, regionalnej i europejskiej oraz więzi sojuszniczych w ramach NATO. Uważamy to za bezpośrednie dziedzictwo wielkiej Unii Lubelskiej – ocenił Marszałek Sejmu.
W ramach ekspozycji w Muzeum Narodowym – Pałacu Wielkich Książąt Litewskich zaprezentowano obraz Jana Matejki, jednego z najwybitniejszych polskich malarzy w historii pt. „Unia Lubelska”. Dzieło powstało w 300. rocznicę podpisania Unii Polsko-Litewskiej. Przedstawia moment uroczystego odczytania i zaprzysiężenia dokumentu.
– Istotą Rzeczypospolitej Obojga Narodów była równoprawność Litwy w Unii, gdzie nastąpiło spotkanie i połączenie obu państw w dziedzinie parlamentaryzmu, polityki zagranicznej, obronnej, walutowej. Dlatego jesteśmy dziś w Wilnie z wielkim dziełem Jana Matejki, które łączy w sobie wszystkie możliwe płaszczyzny. Jest monumentalnym dziełem dokumentującym to wielkie wydarzenie. Ukazuje relacje polsko-litewskie, ukoronowane zawarciem Unii, jako pewną ciągłość i proces, ponieważ niektóre z postaci z obrazu nie żyły już w momencie zawierania Unii, ale swoim życiem przyczyniły się do jej finalizacji. Udział Króla, Prymasa, Duchowieństwa i wielkich postaci obojga narodów, a nade wszystko krzyża pokazuje, że jest to dzieło wielkie – mówił o dziele Jana Matejki marszałek Kuchciński.
W swoim przemówieniu Marszałek Kuchciński nawiązał również do obchodzonego na Litwie 6 lipca Dnia Państwowości-Dnia Koronacji Króla Mendoga. – 450 lat temu zawarliśmy związek państwowy z Litwą, patrząc w przyszłość, ale szanując również jej dziedzictwo. Dzisiaj, w Dniu święta Litewskiej Państwowości chcemy pokłonić się temu dziedzictwu i uczcić moment, w którym narodziła się Litwa jako zjednoczone państwo. To dzień w którym na skroniach księcia Mendoga spoczęła królewska korona, co było informacją dla sąsiadów i Europy, że naród litewski zajmuje należne mu miejsce w świecie zachodnim. W tym dniu dumy i radości pragnę złożyć narodowi litewskiemu życzenia wszelkiej pomyślności – oświadczył Marszałek Sejmu.
Z kolei przewodniczący litewskiego Seimasu Viktoras Pranckietis podkreślił, że hasło wolności i wspólnoty pozostaje ciągle aktualne. – „Nawet gdy po 200 latach utraciliśmy swe państwo, obywatele Rzeczypospolitej Obojga Narodów w powstaniach listopadowym i styczniowym stanęli do wspólnej walki z hasłem: „Za naszą i waszą wolność” – mówił Viktoras Pranckietis.
-Rozumiemy, że działając wspólnie, możemy osiągnąć więcej, być bardziej bezpiecznymi – zaznaczył Przewodniczący Seimasu, dziękując równocześnie za możliwość pokazania obrazu „Unia Lubelska” w Wilnie i możliwość wzięcia udziału w obchodach 450. rocznicy podpisania Unii Lubelskiej, które odbyły się 30 czerwca w Lublinie.
W uroczystości otwarcia wystawy wziął udział również prezydent elekt Republiki Litewskiej Gitanas Nauseda. Podczas spotkania z przedstawicielami mediów marszałek Sejmu Marek Kuchciński odniósł się do spotkania z Gitanasem Nausedą. – Przede wszystkim pogratulowałem Panu Prezydentowi zwycięstwa i tej okoliczności, że cztery dni po zaprzysiężeniu przybędzie do Warszawy z pierwszą wizytą. To jest bardzo symboliczna sprawa – zaznaczył Marek Kuchciński.
W sobotnie popołudnie, tuż przed otwarciem wystawy, marszałek Sejmu Marek Kuchciński wziął udział uroczystościach poświęconych 75. rocznicy akcji Armii Krajowej „Ostra Brama”, w Kalwarii Wileńskiej. To największe jak dotąd uroczystości rocznicowe Operacji „Ostra Brama” z udziałem …Wojsko Polskie, weteranów z Polski, Litwy, Białorusi oraz innych państw, działaczy opozycji antykomunistycznej, harcerzy,… organizowane przez Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych. O wyjątkowym charakterze tegorocznych obchodów świadczy także udział delegacji parlamentu litewskiego, po raz pierwszy w historii.
– Nasze narody mają za sobą, obok dni chwały, również wiele tragicznych wydarzeń, które niszczyły nasze państwa, ich wolność i dorobek. Nie udało się jednak zniszczyć bohaterstwa i niezłomności. Dzisiejsza 75. rocznica operacji wyzwolenia Wilna po kryptonimem „Ostra Brama” jest tego świadectwem. Dlatego pragnę się pokłonić wszystkim uczestnikom tej heroicznej Akcji. Okryła ona Was nieśmiertelną chwałą i weszła na stałe do historii bohaterstwa jako symbol poświęcenia polskiego Żołnierza – mówił marszałek Marek Kuchciński do zgromadzonych w Kalwarii Wileńskiej.
– Dziś jesteśmy wolni i bezpieczni. Staramy się wyciągać właściwe wnioski z historii. Dziś jesteśmy z Litwą we wspólnym sojuszu obronnym, najpotężniejszym na świecie – w NATO. Nasze miejsce jest na zawsze w Europie, do której przynależymy wspólnie od zarania dziejów. Bądźmy zawsze razem i w myśli, i działaniu. Czcijmy naszych bohaterów walki o wolność. Niech spoczywają w pokoju wiecznym, otoczeni naszą czcią, wdzięcznością i modlitwą – podkreślił Marek Kuchciński.
Po uroczystości w Muzeum Narodowym – Pałacu Wielkich Książąt Litewskich polskie i litewskie delegacje wzięły udział we wspólnym wykonaniu hymnu państwowego Republiki Litewskiej – Tautiška giesmë – wraz ze Światową Wspólnotą Litewską i chórem chłopięcym Ąžuoliukas na Dziedzińcu Głównym Pałacu.
W niedzielę marszałek Sejmu Marek Kuchciński wraz z delegacją uczestniczył we mszy św. w Kościele św. Ducha. Wizytę w Wilnie zakończyło złożenie wieńca na Mauzoleum Matki i Serca Syna na Rossie. Spoczywa tam Maria Piłsudska, obok złożono w kryształowej urnie serce jej syna Józefa.
fot. Marta Marchlewska
Przemówienie marszałka Sejmu:
Wystąpienia Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej Pana Marka Kuchcińskiego
na uroczystej ekspozycji obrazu Jana Matejki „Unia Lubelska” w Wilnie, 6 lipca 2019 r.
Panie Przewodniczący Sejmu Republiki Litewskiej,
Wielce Szanowny Panie Prezydencie Elekcie,
Szanowny Panie Prezydencie,
Wielce Czcigodny
Księże Arcybiskupie,
Szanowni Panowie Ministrowie, Państwo Posłowie Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej
i Sejmu Republiki Litewskiej,
Szanowny Panie
Generale Dowódco Garnizonu Warszawy,
Szanowny Panie Kanclerzu Kapituły Orła Białego,
Szanowny Panowie
Dyrektorzy,
Panie i Panowie,
Jest dla mnie zaszczytem,
że mogę być dzisiaj w Wilnie
i reprezentować Sejm RP w dniu upamiętniającym wielkie wydarzenie
w historii Litwy.
450 lat temu zawarliśmy związek z Litwą,
patrząc w przyszłość, ale szanując również nasze dziedzictwo. Dzisiaj, w Dniu
święta Litewskiej Państwowości chcemy pokłonić się temu dziedzictwu
i uczcić moment, w którym narodziła się Litwa jako zjednoczone państwo. To
dzień, w którym na skroniach księcia Mendoga spoczęła królewska korona, co było
informacją ważną dla naszych sąsiadów
na Wschodzie jak i dla całej Europy. Było informacją, że naród litewski zajmuje należne mu miejsce w
świecie, w świecie zachodnim,
w świecie cywilizacji chrześcijańskiej. W tym dniu dumy i radości pragnę złożyć
narodowi litewskiemu życzenia wszelkiej pomyślności.
Panie Przewodniczący, Szanowni Państwo,
Istotą Rzeczypospolitej Obojga Narodów
była równoprawność Litwy w Unii, gdzie nastąpiło
spotkanie i połączenie obu naszych państw w dziedzinie, w sferze
parlamentaryzmu, polityki zagranicznej, obronnej i walutowej. Dlatego jesteśmy
dziś w Wilnie
z wielkim dziełem Jana Matejki, które łączy w sobie wszystkie możliwe
płaszczyzny. Jest to monumentalne dzieło dokumentujące
to wielkie wydarzenie. Ukazuje relacje polsko-litewskie, ukoronowane zawarciem
Unii, jako pewną ciągłość i proces.
Proces ponieważ niektóre z postaci z
obrazu nie żyły już
w momencie zawierania Unii, ale swoim życiem przyczyniły się do jej
finalizacji. Udział Króla, Prymasa, Duchowieństwa i wielkich postaci obojga
narodów, a nade wszystko krzyża pokazuje, że jest to dzieło wielkie.
Szanowni Państwo, od tygodnia trwają
obchody 450-lecia Unii Lubelskiej. W Polsce uroczystości miały miejsce w
Lublinie,
ale również w Warszawie i wielu innych miastach. Bardzo dziękujemy Prezydentowi
miasta Lublina za pomoc w tak okazałych uroczystościach.
W uroczystościach centralnych wziął udział Pan Przewodniczący Viktoras Pranckietis. Uczestniczyli w nich również przewodniczący Parlamentów i przedstawiciele parlamentów, których ziemie wchodzą w skład Rzeczypospolitej Obojga Narodów od Mołdawii po Estonię. Towarzyszyły im konferencje, sympozja i dyskusje na temat Unii Lubelskiej, jej źródeł i dziedzictwa.
Unia Lubelska do dziś zdumiewa swoim rozmachem, swoją wielkością i swoim nowatorstwem. Akt ten powoływał do życia związek państwowy Korony Królepolskiej i Wielkiego Księstwa Litewskiego. Unia Lubelska oparta była na fundamentalnej zasadzie, która przesądziła o jej sukcesie.
Tą fundamentalną zasadą była dobrowolność i równoprawność, którą najpełniej definiowało pochodzące z tamtych czasów zawołanie „równi z równymi, wolni z wolnymi”. Dzisiaj to zawołanie chcemy przypominać, patrząc na współczesne nasze czasy i na współczesną Unię Europejską.
Czynnikiem, który zespalał nowo powołany związek państwowy i czynił go tak silnym, była identyfikacja obywateli ze swoim państwem. Powstała wspólnota duchowa, kulturalna, wspólnota wiary i wartości. Wyzwoliła ona prawdziwe moce twórcze i budziła podziw sąsiadów. Wyzwoliła ona, a przede wszystkim dawała naszym przodkom bezpieczeństwo.
Blisko 400 lat po zawarciu Unii Lubelskiej
narody Europy przystąpiły do tworzenia w ubiegłym wieku nowej wartości,
która następnie rozwijała się i stała się swojego rodzaju sukcesorem
Unii Lubelskiej. To Unia Europejska, w skład której wchodzimy my, a do czego dążą również niektórzy z
naszych sąsiadów.
W tamtych czasach wspólne państwo wyzwoliło
w nas myślenie wspólnotowe i sojusznicze. I mimo, że Unia nie istnieje już w
sensie prawnym, myślenie to wciąż jest obecne i przyczynia się
do zacieśniania naszej współpracy, współpracy dwustronnej, regionalnej i
europejskiej oraz więzi sojuszniczych w ramach Paktu NATO, w ramach Sojuszu
Północnoatlantyckiego. Uważamy to za bezpośrednie dziedzictwo wielkiej Unii
Lubelskiej. I chciałbym życzyć Państwu w imieniu Sejmu Rzeczypospolitej
Polskiej, aby tak już zostało.
Dziękuję bardzo!
WYSTĄPIENIE WYGŁOSZONE w Kalwarii Wileńskiej, 6 lipca 2019 r.
Szanowni Panowie Ministrowie, Państwo Posłowie Sejmu RP i Sejmu RL,
Pani
Ambasador,
Czcigodni Uczestnicy operacji Ostra Brama, Weterani z Polski, Litwy, Białorusi
oraz innych państw, Czcigodni Działacze opozycji antykomunistycznej,
Księże Biskupie, Czcigodni Księża i Osoby Duchowne, Szanowni Państwo!
Rok 2019 jest to czas wielkich rocznic
dla Polaków
i Litwinów. Wydarzenia, jakie miały tu miejsce, kształtowały nas
i umacniały. Najstarszą rocznicą o znaczeniu dziejowym było
450-lecie zawarcia Unii Lubelskiej, która powołała do życia Rzeczpospolitą
Obojga Narodów. Jej zawarcie uczciliśmy wieloma uroczystościami, szczególnie w
Lublinie, gdzie hołd Unii złożyli przewodniczący i
przedstawiciele Parlamentów państw naszej części Europy. Od Mołdawii po
Estonię.
Dzisiaj spotykamy się z nimi w innej Unii – Unii Europejskiej.
Nasze narody mają za sobą, obok dni chwały, również wiele tragicznych wydarzeń, które niszczyły nasze państwa, ich wolność i dorobek.
Nie udało się jednak zniszczyć bohaterstwa
i niezłomności,
a dzisiejsza 75. rocznica operacji wyzwolenia Wilna po kryptonimem „Ostra
Brama” jest tego świadectwem.
Dlatego pragnę się pokłonić wszystkim uczestnikom tej heroicznej Akcji. Okryła ona Was Panie i Panowie Kombatanci nieśmiertelną chwałą i weszła na stałe do historii bohaterstwa jako symbol poświęcenia polskiego Żołnierza. Żołnierza, który z Sowietami walczył na terenach Polski do 1963 roku. Pamiętamy także, że Litwa walczyła z Sowietami do końca lat 50. i także do 1963 roku. Była to walka naszych narodów, przedstawicieli naszych narodów o niepodległość i o honor.
Dziś jesteśmy wolni i bezpieczni.
Staramy się więc wyciągać właściwe wnioski z przeszłości. Staramy się, by
historia się nie powtórzyła. Dziś jesteśmy z Litwą we wspólnym sojuszu
obronnym, najpotężniejszym na świecie – w Sojuszu Północnoatlantyckim.
Nasze miejsce jest zawsze w Europie, do której przynależymy wspólnie od
zarania naszych dziejów, od Chrztu Polski i od Chrztu Litwy.
Bądźmy zawsze razem i w myśli, i działaniu. Czcijmy naszych bohaterów walki o wolność. Niech spoczywają w pokoju wiecznym, otoczeni naszą czcią, wdzięcznością i modlitwą.
Chwała Bohaterom!
